-
“Γυναίκα και φιλοσοφία”
Την Παρασκευή 23 Απριλίου 2021 ήμουν καλεσμένη στην εκπομπή “Φιλοσοφικοί διάλογοι” που επιμελείται ο Ηλίας Βαβούρας, Δρ Φιλοσοφίας ΑΠΘ. Τα ερωτήματα που τέθηκαν και συζητήθηκαν είναι τα εξής: Ποιες είναι οι απόψεις των φιλοσόφων για τη φύση και τον κοινωνικό ρόλο των γυναικών; Πώς θεματοποιείται το γυναικείο ζήτημα από τον Πλάτωνα μέχρι τους νεώτερους χρόνους; Πώς γίνεται η μετάβαση από την querelle des femmes στην «κριτική χωρίς όνομα»; Υπήρξαν και υπάρχουν σημαντικές γυναίκες φιλόσοφοι; Γιατί δεν αναγνωρίζεται η συμβολή των γυναικών στην ιστορία των ιδεών και στην επιστημονική εξέλιξη όσο θα έπρεπε; Γιατί στο Πανεπιστήμιο δεν διδασκόμαστε το έργο των γυναικών φιλοσόφων;
Μπορεί επίσης να σας ενδιαφέρει
Όψεις του φασισμού από τον 20ό στον 21ο αιώνα
Το διακύβευμα της πολιτικής και η επιστροφή της φιλοσοφίας
-
Τα ηθικά διλήμματα της πανδημίας
Η πανδημία της covid-19 δοκίμασε τα δημόσια συστήματα υγείας των χωρών, τις ικανότητες των κυβερνώντων στη διαχείριση κρίσεων, τις αντοχές του κόσμου ακόμα και αυτή την πίστη των θρησκευόμενων. Οι χρόνιες ανεπάρκειες των κρατικών υποδομών στον τομέα της υγείας, εξαιτίας των παρατεταμένων πολιτικών περικοπών και ιδιωτικοποιήσεων, σε συνδυασμό με την επικινδυνότητα του ιού, οδήγησαν τις κυβερνήσεις στη λήψη μέτρων που έπληξαν τις ατομικές ελευθερίες, το εργασιακό καθεστώς των πολιτών, την οικονομία, την παιδεία, την καθημερινότητα και την ψυχική υγεία. Ταυτόχρονα, η πανδημία έφερε στο προσκήνιο κεντρικά ερωτήματα της ηθικής και πολιτικής φιλοσοφίας. Τι είναι σωστό και τι δεν είναι; Πώς πρέπει να ενεργήσω; Τι είναι η λεγόμενη «ατομική ευθύνη» και…
Μπορεί επίσης να σας ενδιαφέρει
“Γυναίκα και φιλοσοφία”
-
Στην τρέλα
Τι είναι η τρέλα; Θεραπεύεται; Γιατί ασθενούν κυρίως οι φτωχοί; Η Τζόυ Σαρμάν επισκέπτεται κάθε Τετάρτη και για έναν ολόκληρο χρόνο ένα δημόσιο ψυχιατρείο και συναντά ασθενείς και νοσηλευτικό προσωπικό. Μέσα από τις προσωπικές ιστορίες των ασθενών αναρωτιέται τι είναι η τρέλα και πώς φτάνει κανείς σε αυτήν. Στο κρίσιμο ερώτημα εάν θεραπεύεται, ένας γιατρός απαντά πως «δεν θεραπεύουμε την τρέλα, οριακά ίσως την οδύνη, πως κατευνάζουμε τα συμπτώματά της, πως θέτουμε υπό έλεγχο τις ψευδαισθήσεις και τις διαταραχές της συμπεριφοράς με μερικές ουσίες, πως δεν θεραπεύουμε ποτέ τους πολύ τρελούς τρελούς μα πως μπορούμε πάντα να βρισκόμαστε κάπου τριγύρω […] πως η ψυχιατρική δεν είναι επιστήμη αλλά μαστορέματα μάλλον».…
-
Βιβλία για το Ολοκαύτωμα
Οι Εβραίοι της Ευρώπης, αιώνες τώρα, αντιμετώπιζαν τις προκαταλήψεις και τις διακρίσεις. Ο Εβραίος υπήρξε πάντοτε ο “εντόπιος ξένος”, σύμφωνα με την ανάλυση της Αμπατζοπούλου, η «παρουσία του οποίου ξένιζε τη χριστιανική πλειοψηφία πριν από τα νεώτερα χρόνια και δεν χωρούσε στο εθνικό σχέδιο μετά τη γένεση των εθνικών κρατών». Παρόλα αυτά, η εξόντωση των Ευρωπαίων Εβραίων δεν πρέπει να ιδωθεί ως ένας ακόμη κρίκος στη μεγάλη αλυσίδα των συμφορών του εβραϊκού λαού αλλά είναι άρρηκτα δεμένη με τη ναζιστική Κατοχή, γεννήθηκε από τη ναζιστική ιδεολογία, ως απόρροια του αντισημιτισμού, και πρέπει να εξετάζεται στα πραγματικά της ιστορικά και ιδεολογικά συμφραζόμενα. Το Ολοκαύτωμα είναι αναμφισβήτητα ένα γεγονός που σημάδεψε την…
-
Και τώρα τι;
Τίποτε από όλα όσα συμβαίνουν τελευταία δεν μου κάνει εντύπωση. Με θλίβουν αλλά δεν μου κάνουν καμία εντύπωση. Ούτε η εκμετάλλευση μικρών κοριτσιών και αγοριών ούτε η κατάντια των ΜΚΟ ούτε η ευκολία με την οποία ένας αστυνομικός πυροβολεί ούτε ο χρηματισμός των βουλευτών. Γι’ αυτό και δεν αναλώνομαι στο να τα παρακολουθώ σε όλες τις ανατριχιαστικές τους λεπτομέρειες. Όλα αυτά είναι συμπτώματα ενός βαθιά άρρωστου πολιτικού συστήματος, για το οποίο όλοι είμαστε υπεύθυνοι. Λόγω της αδιαφορίας μας, απότοκο της αστικής δημοκρατίας, όταν πρέπει να πάρουμε σημαντικές πολιτικές αποφάσεις. Λόγω της ευκολίας με την οποία καταδικάζουμε, μένοντας μακριά από τους πραγματικούς αγώνες. Αυτό που βιώνουμε δεν είναι κρίση ηθικών αξιών.…
Μπορεί επίσης να σας ενδιαφέρει
“Γυναίκα και φιλοσοφία”
Όψεις του φασισμού από τον 20ό στον 21ο αιώνα
Το διακύβευμα της πολιτικής και η επιστροφή της φιλοσοφίας
-
“Τι δεν μπορεί να αγοράσει το χρήμα”
Διαβάζεται μονορούφι. Όπως τα περισσότερα βιβλία του Αμερικανού φιλοσόφου Michael Sandel, που έχουν γίνει μπεστ σέλερ. Στο 5ο κεφάλαιο αναφέρεται στις δυσμενείς επιπτώσεις της αγοράς και της εμπορευματοποίησης στο είδος της κοινωνίας στην οποία θέλουμε να ζήσουμε. Κρίσιμα ερωτήματα. Θέλουμε μια κοινωνία όπου όλα είναι για πούλημα; Ή υπάρχουν ορισμένα ηθικά και συλλογικά αγαθά που το χρήμα δεν μπορεί να αγοράσει; Ποια είναι τα ηθικά όρια των αγορών; Σε μια εποχή όπου ακόμη και το δικαίωμα ψήφου εξαγοράζεται, ο Sandel υποστηρίζει, μεταξύ άλλων, ότι η εμπορευματοποίηση διαβρώνει το κοινοτικό πνεύμα. Παραθέτω: «Σε μια εποχή που οι ανισότητες αυξάνονται, η εμπορευματοποίηση των πάντων οδηγεί τους εύπορους να ζουν χωριστά από τους…
-
Ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο
Ο Δημήτρης Ραυτόπουλος στο βιβλίο Εμφύλιος και λογοτεχνία παρατηρεί με αφοριστικό τρόπο ότι «στη λογοτεχνία, ο εμφύλιος πόλεμος δεν έγινε. Και όμως, τη ρήμαξε κι αυτή». Ακόμη: «δεν βολεύει κανέναν η αλήθεια για τον εμφύλιο, ιστορική ή λογοτεχνική» (Εκδ. Πατάκη, σ. 15 και 21). Είναι γεγονός ότι ο Εμφύλιος πόλεμος στην Ελλάδα, μια τόσο οδυνηρή και ακραία ιστορική εμπειρία, έχει επηρεάσει τη λογοτεχνία και γενικότερα τα πνευματικά πράγματα στη χώρα μας σε έκταση και σε βαθμό μεγαλύτερο ίσως από οποιοδήποτε άλλο ιστορικό γεγονός του 20ού αιώνα. Η λογοτεχνία, άλλοτε με στρατευμένο λόγο και άλλοτε με αποστασιοποιημένη ή στοχαστική ματιά, τοποθετήθηκε πρώτη στο θέμα του Εμφυλίου, αφήνοντας για πολλά χρόνια πίσω…
-
Η (χαμένη) τέχνη της αλληλογραφίας
Πόσο χρόνο μπορούσε να αφιερώσει κάποιος στο παρελθόν για να γράψει ένα γράμμα; Θα μου πείτε ότι αυτό εξαρτάται από πολλά πράγματα. Ο Ρενέ Ντεκάρτ θα πρέπει να αφιέρωνε σημαντικό χρόνο για τη σύνταξη των επιστολών του, όπως φαίνεται από την εξαιρετική, από κάθε άποψη, έκδοση, που συγκέντρωσε μερικές από αυτές. Οι επιστολές του Ντεκάρτ είναι υπόδειγμα οξύνοιας, ευαισθησίας και λεπτοδουλεμένης γλώσσας. Στην ενότητα με τίτλο «Παρηγορητικές επιστολές» ο Ντεκάρτ απευθύνεται σε ανθρώπους που πενθούν την απώλεια αγαπημένου τους προσώπου. Παραθέτω ένα απόσπασμα από την επιστολή προς τον Χόυχενς, 20 Μαΐου 1637: «Μολονότι φοβόμουν για την υγεία σας ενόσω δεν τρώγατε και δεν ξεκουραζόσασταν για να υπηρετήσετε ο ίδιος την…
-
Παρουσίαση βιβλίων του Ραϋμόνδου Αλβανού
Την Κυριακή 6 Νοεμβρίου ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Κοζάνης διοργάνωσε την παρουσίαση των βιβλίων του Ραϋμόνδου Αλβανού, «Σλαβόφωνοι και Πρόσφυγες. Κράτος και Πολιτικές ταυτότητες στη Μακεδονία του Μεσοπολέμου» και «Ο ελληνικός εμφύλιος. Μνήμες σε πόλεμο και σύγχρονες πολιτικές ταυτότητες», που κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Επίκεντρο. Ήταν μια ωραία βραδιά. Από αυτές που δίνουν ελπίδα ότι είναι δυνατό, αφού παραμερίσουμε τις όποιες διαφορές μας, να μιλήσουμε για καυτά ιστορικά θέματα, όπως είναι η συνύπαρξη σλαβόφωνων και προσφύγων στη Δυτική Μακεδονία και ο εμφύλιος πόλεμος. Το βέβαιο είναι ότι η Ιστορία ταλάνισε τις ζωές των ανθρώπων στο παρελθόν, αφήνοντας τα ίχνη της μέχρι σήμερα.
-
Ο Ισίδωρος Ζουργός στην Κοζάνη για το τελευταίο του βιβλίο
Γράφει η φιλόλογος και ιστορικός Ελένη Σαββίδου για το βιβλίο: “Ένα μυθιστόρημα με φόντο τη Μέση Βυζαντινή περίοδο, αποτελεί το τελευταίο βιβλίο του Ισίδωρου Ζουργού: «Περί της εαυτού ψυχής». Συγκεκριμένα στο παρόν έργο γίνεται λόγος περί της ψυχής του Σταυράκιου Κλαδά, όπου ο κεντρικός ήρωας, νοτάριος δηλαδή αντιγραφέας, φτάνοντας πια στη δύση της ζωής του, αποφασίζει να αξιοποιήσει το δώρο της κόρης του και να συγγράψει την αυτοβιογραφία του. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα χρονογράφημα που καλύπτει την εποχή της βασιλείας των Κομνηνών. Τρεις ήταν οι Κομνηνοί -πατέρας, γιος, εγγονός- τρεις κι οι αδερφοί Κλαδά, όπως χαρακτηριστικά παρατηρεί ο Σταυράκιος. Πιο συγκεκριμένα η ιστορική αφήγηση ξεκινά το 1071, όπου μετά την…
-
“Ταξίδι στο κράτος” με ξεναγό τον Δ. Χριστόπουλο
Καιρό είχα να διαβάσω ένα βιβλίο ιδεών και να απολαύσω τόσο τη ζωντάνια της γραφής όσο και τη θεματολογία, που φαίνεται εκ πρώτης όψεως «βαριά» (αλλά δεν είναι). Με έναν λόγο που ρέει, ο συγγραφέας παίρνει θέση απέναντι σε αμφιλεγόμενα ζητήματα, όπως τι είναι έθνος, κράτος, δίκαιο, κυριαρχία, ατομικά δικαιώματα. Ο Δημήτρης Χριστόπουλος, Καθηγητής Πολιτειολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, πετυχαίνει μια «έντιμη υποκειμενική προσέγγιση» (όπως υπόσχεται ο ίδιος στην εισαγωγή) με όσο γίνεται πιο απλό και άμεσο τρόπο, χωρίς, ωστόσο, εκπτώσεις στη (δι)επιστημονική προσέγγιση των ζητημάτων. Γεγονός είναι ότι οι έννοιες που πραγματεύεται είναι σημαντικές και, πολλές φορές, ακανθώδεις. Και, για να δώσω ένα παράδειγμα της γραφής του, παραθέτω το απόσπασμα…
-
Δεξιά, Αριστερά και λαϊκές τάξεις
Όψιμες σκέψεις για την ανάδειξη της Ακροδεξιάς στις εκλογές της Ιταλίας ή, αλλιώς, γιατί οι λαϊκές τάξεις ψηφίζουν Δεξιά ή, ακόμη χειρότερα, Ακροδεξιά; Η σχέση μεταξύ «εργατικής τάξης» και Αριστεράς μοιάζει προφανής αλλά ίσως τελικά να μην είναι τόσο φυσική όσο θα θέλαμε να πιστεύουμε. Όπως λέει ο Γάλλος κοινωνιολόγος Ντιντιέ Εριμπόν, θα μπορούσε να είναι ιστορικό κατασκεύασμα θεωριών (του μαρξισμού, για παράδειγμα), οι οποίες επικράτησαν έναντι άλλων, αντίπαλων θεωριών και διαμόρφωσαν την αντίληψή μας για τη θέση και τον ρόλο των εργατών στην κοινωνία. Μήπως δεν πρέπει να θεωρούμε δεδομένο ότι είναι φυσικό οι λαϊκές τάξεις να ψηφίζουν Αριστερά; Στη Γαλλία, ακόμη κι όταν το Κομμουνιστικό Κόμμα είχε υψηλά…
Μπορεί επίσης να σας ενδιαφέρει
“Γυναίκα και φιλοσοφία”
Όψεις του φασισμού από τον 20ό στον 21ο αιώνα
Το διακύβευμα της πολιτικής και η επιστροφή της φιλοσοφίας
