“Το κακό έρχεται από πιο μακριά” του Alan Badiou

[απόσπασμα από το βιβλίο] Σε πολλές δηλώσεις και αναλύσεις στα ΜΜΕ η ανθρωπότητα ταυτίζεται με τη Δύση. Αυτή η υπόρρητη εξίσωση «ανθρωπότητα = Δύση» παίρνει τη μορφή της υποφώσκουσας και υπονοούμενης αντιπαράθεσης «βαρβάρων» και «πολιτισμένων». Είναι σκανδαλώδες να αφήνει κάποιος να εννοηθεί ότι υπάρχουν τμήματα της ανθρωπότητας που είναι πιο «ανθρώπινα» απ’ ό,τι άλλα … Ένας θάνατος στη Δύση είναι κάτι το τραγικό χίλιοι νεκροί στην Αφρική, στην Ασία, στη Μέση Ανατολή, ακόμα και στη Ρωσία, είναι απλώς μια είδηση που τη διαβάζουμε ή την ακούμε στην τηλεόραση. Αυτή η προσέγγιση, σχεδόν εγγεγραμμένη στο συλλογικό μας ασυνείδητο, επηρεάζει καθοριστικά τον τρόπο με τον οποίο προβάλλονται –αντιστρόφως, συσκοτίζονται- τα γεγονότα. Αυτή η συνήθεια να ταυτίζουμε ουσιαστικά τη Δύση (τις πιο προηγμένες πολιτικά και οικονομικά χώρες) με την ανθρωπότητα και τον ανθρώπινο πολιτισμό, δεν είναι παρά κατάλοιπο του αποικιοκρατικού ιμπεριαλισμού (σσ. 19-20)

«Νεοαυτοκρατορικές» πρακτικές

Ο παραδοσιακός ιμπεριαλισμός του 20ού αιώνα ήταν άρρηκτα δεμένος με την ιδέα του εθνικού κράτους. Οι μεγάλες δυνάμεις μοίραζαν ουσιαστικά τον κόσμο – όπως έγινε, λόγου χάριν, στο Συνέδριο του Βερολίνου (1884-85), όπου ολόκληρα τμήματα της Αφρικής μοιράστηκαν σαν να ήταν κομμάτια μιας μεγάλης τούρτας. Έτσι κάπως διαμορφώθηκε ένα σύστημα διοίκησης και διαχείρισης των αποικιών από τις μητροπόλεις, με τη συμμετοχή βέβαια και τη συνεργασία των μεγάλων εταιρειών, οι οποίες λυμαίνονταν τις πρώτες ύλες, αλλά και με τη συνενοχή κάποιων ντόπιων αξιωματούχων. Αυτό το σύστημα ήρθαν, ωστόσο, να διαταράξουν ή /και να ανατρέψουν οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι, οι εθνικοαπελευθερωτικές εξεγέρσεις, η ύπαρξη του μπλοκ των σοσιαλιστικών χωρών και η υποστήριξη που αυτό παρείχε στα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα. Όλα αυτά οδήγησαν σταδιακά, κατά την πρώτη εικοσαετία από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, στο τέλος της περιόδου της αποικιοκρατίας με τη στενή, την παραδοσιακή έννοια του όρου, όταν η αποικιακή κυριαρχία ασκούνταν άμεσα από τη μητρόπολη και από τις κατά τόπους αποικιακές αρχές.

Παρά την εξέλιξη αυτή, οι πρώην μητροπόλεις ανέλαβαν και υπό τις νέες συνθήκες να προστατεύουν τα συμφέροντα των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνταν στις πρώην αποικίες, να ελέγχουν την απρόσκοπτη πρόσβαση στις απαραίτητες πρώτες ύλες και πηγές ενέργειας. Αυτά τα καθήκοντα, όπως ήταν φυσικό, τα επωμίστηκαν εν μέρει μόνον οι εταιρείες, με δικούς τους «μισθοφόρους», και κατά κύριο λόγο τα κράτη, με τις δικές τους δομές και τις δικές τους στρατιωτικές δραστηριότητες.

Δεν υπάρχει, λοιπόν, κανένα «τέλος των αποικιακών επεμβάσεων». Υπάρχει απλώς αλλαγή των τρόπων με τους οποίους υλοποιείται αυτή η «νεοαυτοκρατορική» πολιτική. Το ζητούμενο παραμένει πάντα η προστασία των συμφερόντων της μητρόπολης, στη μια ή στην άλλη περιοχή του πλανήτη. (σ. 45) Μπορεί οι τρόποι και οι μέθοδοι να αλλάζουν, αλλά αυτό που παραμένει σταθερό είναι η «ανάγκη» των νεοϊμπεριαλιστικών επεμβάσεων, με δεδομένο και το εύρος των συμφερόντων που διακυβεύονται (ουράνιο, φυσικό αέριο, πετρέλαιο, διαμάντια, χρυσός, άνθρακας, σπάνια μέταλλα, κακάο, καφές) (σσ. 42-44).