Βιβλία που ακονίζουν το μυαλό

  • Βιβλία,  Βιβλία που ακονίζουν το μυαλό

    Οι νέες ιδέες

    Το τελευταίο βιβλίο που διαβάζω αυτή τη χρονιά είναι ίσως και το καλύτερο από όσα κυκλοφόρησαν πρόσφατα και απευθύνεται σε όσους και όσες θέλουν να γνωρίσουν ό,τι πιο φρέσκο στον χώρο των ιδεών. ΟΙ ΝΕΕΣ ΙΔΕΕΣ. ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΟΥΜΕ ΤΟΝ 20ό ΑΙΩΝΑ. Ποιες είναι αυτές οι νέες ιδέες; • Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, που το υποστηρίζουν τόσο οι φιλελεύθεροι όσο και οι σοσιαλδημοκράτες ή οι αντικαπιταλιστές. • Η θεωρία των κοινών, που προτείνει μια διαφορετική οργάνωση της οικονομίας ριζοσπαστικοποιώντας την έννοια της ατομικής ιδιοκτησίας. • Η επανίδρυση της δημοκρατίας. Το ερώτημα είναι εάν, πέρα από το δίλημμα αντιπροσωπευτική ή συμμετοχική δημοκρατία, είναι δυνατή η επαναθεώρηση της δημοκρατίας και, εάν ναι,…

  • Βιβλία που ακονίζουν το μυαλό

    Καθημερινή φιλοσοφία

    Το βιβλίο κυκλοφόρησε πριν από δύο εβδομάδες. Όπως σημειώνει ο συγγραφέας στην εισαγωγή του βιβλίου: «Το βιβλίο αυτό είναι μια μικρή εισαγωγή στη φιλοσοφία. Είναι λίγο διαφορετική από τις ‘ορθόδοξες’ εισαγωγές που είτε διατρέχουν την ιστορία της φιλοσοφίας, είτε αναλύουν μια σειρά από παραδοσιακά φιλοσοφικά προβλήματα, όπως ‘τι είναι γνώση’, ‘τι είναι ελευθερία’, ‘τι είναι η αλήθεια’ κ.λπ. Τέτοιες εισαγωγές υπάρχουν αρκετές, μερικές από τις οποίες προτείνονται και στη βιβλιογραφία. Ο σκοπός του ανά χείρας βιβλίου είναι να εισαγάγει τον αναγνώστη στη φιλοσοφία με έναν διαφορετικό τρόπο, μέσα από ερωτήματα πιο γνώριμα, πιο καθημερινά, και μέσα από ανθρώπινες ιστορίες που τα φέρνουν λίγο πιο κοντά μας. Με αυτό τον τρόπο…

  • Βιβλία που ακονίζουν το μυαλό

    “Το δημοκρατικό παράδοξο” της Chantal Mouffe

    Η Chantal Mouffe υποστηρίζει ότι τόσο η πολιτική σκέψη όσο και η πολιτική πράξη παγιδεύονται σε μια πλανημένη αναζήτηση της συναίνεσης και στην προαγωγή μιας ρηχής κοινωνικής ομοφωνίας, η οποία, ισχυρίζεται η συγγραφέας, αντί να συνιστά σημάδι προόδου, θέτει σε κίνδυνο τους δημοκρατικούς θεσμούς. Πράγματι, σε πολλές χώρες αυτή η «συναίνεση στο κέντρο» και η εξασθένιση της διάκρισης αριστερά-δεξιά δίνει την ευκαιρία στον ακροδεξιό λαϊκισμό να αυτοπαρουσιάζεται ως η μόνη πολιτική δύναμη που αντιστέκεται στο «κατεστημένο», και, ως εκ τούτου, να επιχειρεί να καταλάβει το πεδίο της αμφισβήτησης που εγκαταλείπει η αριστερά. Μέσα από την κριτική του έργου του John Rawls και του Jurgen Habermas από τη μια, και του…

  • Βιβλία που ακονίζουν το μυαλό

    Μικρή ιστορία της φιλοσοφίας του Nigel Warburton

    Μια πλήρης και συναρπαστική ιστορία της φιλοσοφίας για αναγνώστες κάθε ηλικίας. Σε σαράντα περιεκτικά κεφάλαια, ο Nigel Warburton παρακολουθεί τους μεγαλύτερους φιλοσόφους και στοχαστές, αναπτύσσοντας με χρονολογική σειρά τα σημαντικότερα ρεύματα και τους σταθμούς της δυτικής φιλοσοφίας.Ο Warburton δεν καθιστά απλώς προσιτή τη φιλοσοφία, αλλά μας εμπνέει να σκεφτούμε, να διαφωνήσουμε, να θέσουμε ορθολογικά επιχειρήματα και ερωτήματα. Η Μικρή ιστορία της φιλοσοφίας παρουσιάζει τη σαρωτική ορμή της ανθρώπινης έρευνας για φιλοσοφική κατανόηση και μας καλεί όλους να συμμετάσχουμε στη συζήτηση. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

  • Βιβλία που ακονίζουν το μυαλό

    “Homo sacer. Kυρίαρχη εξουσία και γυμνή ζωή” του Giorgio Agamben

    Στο αρχαϊκό ρωμαϊκό δίκαιο είναι ξεκάθαρος ο ρόλος του Homo sacer όπως και η σημασία του για τη δόμηση της κυριαρχίας και της βιοπολιτικής. Πρόκειται για μια φιγούρα στην οποία αποτυπώνεται για πρώτη φορά η παράδοξη σχέση εξουσίας/κυριαρχίας και απλής βιολογικής ζωής. Γιατί αυτός ο χαρακτήρας παρουσιάζει τόσο ενδιαφέρον; Μα γιατί πρόκειται για κάποιον που ενώ η κοινότητα τον έχει κρίνει για κάποιο έγκλημα, εντούτοις δεν τον καταδικάζει με τους συνηθισμένους τρόπους, αλλά του αποδίδει μια ιερότητα που απαγορεύει μεν τη θυσία του, επιτρέπει όμως σε οποιοδήποτε άλλο μέλος της κοινότητας να τον σκοτώσει χωρίς τον κίνδυνο τιμωρίας. Πρόκειται επομένως για μια ζωή στο όριο, ή καλύτερα για μια παράδοξη…

  • Βιβλία που ακονίζουν το μυαλό

    “Σπαταλημένες ζωές. Οι απόβλητοι της νεωτερικότητας” του Zygmunt Bauman

    Μτφ. στα ελληνικά, Καρασαρίνης Μάρκος, εκδ. Κατάρτι, 2005. Η παραγωγή “ανθρώπινων απορριμμάτων” (ακριβέστερα, η σπατάλη ανθρώπινων ζωών, η δημιουργία “περιττών” πληθυσμών από μετανάστες, πρόσφυγες κι άλλους παρίες) αποτελεί αναπόδραστη συνέπεια της διαδικασίας του εκσυγχρονισμού, της εξέλιξης της νεωτερικότητας. Είναι μια αναπόφευκτη παρενέργεια της οικονομικής ανάπτυξης, αλλά και της αναζήτησης της κοινωνικής ευταξίας που χαρακτηρίζει τη νεωτερικότητα. Για όσο χρονικό διάστημα μεγάλα τμήματα του κόσμου παρέμεναν, πλήρως ή μερικώς, εκτός της διαδικασίας του εκσυγχρονισμού, αντιμετωπίζονταν από τις εκσυγχρονισμένες κοινωνίες ως τόποι που είχαν τη δυνατότητα να απορροφήσουν τον πλεονάζοντα πληθυσμό των “ανεπτυγμένων χωρών”. Σε όλην αυτή την περίοδο, μπορούσαν ακόμη να αναζητηθούν (και να βρεθούν προσωρινά) παγκόσμιου χαρακτήρα λύσεις σε τοπικώς…

  • Βιβλία που ακονίζουν το μυαλό

    “Το κακό έρχεται από πιο μακριά” του Alan Badiou

    [απόσπασμα από το βιβλίο] Σε πολλές δηλώσεις και αναλύσεις στα ΜΜΕ η ανθρωπότητα ταυτίζεται με τη Δύση. Αυτή η υπόρρητη εξίσωση «ανθρωπότητα = Δύση» παίρνει τη μορφή της υποφώσκουσας και υπονοούμενης αντιπαράθεσης «βαρβάρων» και «πολιτισμένων». Είναι σκανδαλώδες να αφήνει κάποιος να εννοηθεί ότι υπάρχουν τμήματα της ανθρωπότητας που είναι πιο «ανθρώπινα» απ’ ό,τι άλλα … Ένας θάνατος στη Δύση είναι κάτι το τραγικό χίλιοι νεκροί στην Αφρική, στην Ασία, στη Μέση Ανατολή, ακόμα και στη Ρωσία, είναι απλώς μια είδηση που τη διαβάζουμε ή την ακούμε στην τηλεόραση. Αυτή η προσέγγιση, σχεδόν εγγεγραμμένη στο συλλογικό μας ασυνείδητο, επηρεάζει καθοριστικά τον τρόπο με τον οποίο προβάλλονται –αντιστρόφως, συσκοτίζονται- τα γεγονότα. Αυτή…

  • Βιβλία που ακονίζουν το μυαλό

    “Ζωή για κατανάλωση” του Zygmunt Bauman

    Με την έλευση της ρευστής νεωτερικότητας, η κοινωνία, από κοινωνία παραγωγών μετασχηματίζεται σε κοινωνία καταναλωτών, όπου τα άτομα γίνονται οι προωθητές και ταυτοχρόνως τα προωθούμενα εμπορεύματα. Αγαθά και πωλητές, εμπορεύματα κι εμπορευόμενοι, είναι όλοι ένοικοι στον ίδιο κοινωνικό χώρο που περιγράφεται συνήθως με τον όρο “αγορά”. Η δοκιμασία που καλούνται να περάσουν τα άτομα προκειμένου να αποκτήσουν τα κοινωνικά “βραβεία” που ορέγονται, απαιτεί τη μετάπλασή τους σε ελκυστικά προϊόντα. Αυτός ο υποδόριος και διαβρωτικός μετασχηματισμός είναι το σημαντικότερο γνώρισμα της κοινωνίας των καταναλωτών. Είναι η κρυφή αλήθεια, το βαθύτερο και καλύτερα φυλασσόμενο μυστικό της. Στο νέο του αυτό βιβλίο, ο Ζίγκμουντ Μπάουμαν εξετάζει τον αντίκτυπο των καταναλωτικών στάσεων και προτύπων…

  • Βιβλία που ακονίζουν το μυαλό

    “Η απομάγευση του κόσμου. Μια πολιτική ιστορία της θρησκείας” του Marcel Gauchet

    Η Απομάγευση του κόσμου είναι ένα από εκείνα τα σπάνια έργα που γρήγορα επιβάλλονται ως σύγχρονα κλασικά. Από την πρώτη έκδοσή της το 1985, αυτή η “πολιτική ιστορία της θρησκείας” αντιμετωπίστηκε ως τέτοια, και το βιβλίο αυτό ήρθε να καλύψει ένα μεγάλο κενό, μετά τις πρωτοπόρες εργασίες του Durkheim, του Max Weber και του Rudolf Otto.Το θρησκευτικό διαμόρφωσε σε όλες τις κοινωνίες, συμπεριλαμβανομένης και της δικής μας, δυναμικά, αλλά και βαθύτερα απ’ ό, τι φαίνεται, τη συλλογική πραγματικότηtα και ιδιαίτερα τους πολιτικούς σχηματισμούς (τις μορφές του πολιτικού). Ο Gauchet με την “Απομάγευση” προτείνει μια ανατροπή της προοπτικής: Θελήσαμε να δούμε την ιστορία των θρησκειών ως μια ανάπτυξη όμως η αμιγής…