-
Το διακύβευμα της πολιτικής και η επιστροφή της φιλοσοφίας
Τη Δευτέρα 5 Απριλίου 2021, στις 7 μ.μ., ο Σωκράτης Δεληβογιατζής, Καθηγητής Φιλοσοφίας (ΑΠΘ), μίλησε για τη διακινδύνευση της πολιτικής και τον ρόλο της φιλοσοφίας. Πρόκειται για την 8η εκδήλωση του κύκλου διαδικτυακών διαλέξεων με τίτλο “Η φιλοσοφία στην εποχή της κρίσης”. Σύμφωνα με τον ομιλητή, η εποχή μας δοκιμάζεται πολλαπλώς: έκλυση όλων των δεσμευτικών όρων σε έξεις και συμπεριφορές, επανατοποθέτηση κάθε αρχής και αξίας για τον κοινωνικο-πολιτικό άνθρωπο, απελευθέρωση μέσων και τρόπων πρόσκτησης γνώσεων με ταυτόχρονη υποχώρηση απαιτήσεων αισθητικής και ηθικής κανονιστικής. Όμως, το διακύβευμα δεν περιορίζεται μόνο στην οιονεί άυλη πτυχή του ανθρώπινου∙ εξικνείται και σε βασικές λειτουργίες και κινήσεις βιολογικού χαρακτήρα – του σώματος και που είμαστε…
-
Η βιοπολιτική της επιδημίας (3): Επιστήμη, Αντιστάσεις
του Κώστα Δουζίνα Οι συνταγματολόγοι που καταδίκασαν την προσπάθεια της προηγούμενης Βουλής να ανανεώσει το Σύνταγμα και υποστήριξαν τη διατήρηση της ασυλίας των πολιτικών βρήκαν πάλι ευκαιρία να δώσουν πολιτικά διαπιστευτήρια. Η κυβέρνηση παραβιάζει όλα τα βασικά ατομικά, πολιτικά και οικονομικά δικαιώματα και περιορίζει τη δημοκρατία. Εντούτοις «όλες οι μέχρι στιγμής ρυθμίσεις βρίσκονται εντός της αρχής της νομιμότητας και του κράτους δικαίου» λέει ένας. Αλλος θεωρεί ότι όσοι εκφράζουν κόσμιες και τεκμηριωμένες αντιρρήσεις στην αναστολή των ελευθεριών λένε «ανοησίες» που «κανείς σοβαρός νομικός» δεν συμμερίζεται και «θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή εκατοντάδων αν όχι χιλιάδων συνανθρώπων μας». Όπως και με τα μνημόνια, το Σύνταγμα, φτιαγμένο για μια πιο αθώα εποχή,…
-
Η βιοπολιτική της επιδημίας (2): δικαιώματα
του Κώστα Δουζίνα Η βιοεξουσία αποτελεί το υπόστρωμα πάνω στο οποίο σε κανονικές συνθήκες λειτουργεί η εξουσία και ασκούνται τα δικαιώματα. Στην κατάσταση εξαίρεσης, η βιοεξουσία μπαίνει στην πρώτη γραμμή και χρησιμοποιεί την κυριαρχία για να πετύχει τους σκοπούς της. Η πανδημία του κορονοϊού και τα μέτρα έκτακτης ανάγκης που υιοθέτησαν οι κυβερνήσεις επιβάλλουν την αυστηρότερη δυνατή πειθάρχηση της συμπεριφοράς και εκτεταμένο έλεγχο όλων των πλευρών της ζωής. Εντατικοποιούν σε πρωτοφανή βαθμό την άσκηση εξουσίας που ονομάστηκε βιοεξουσία και επιτελείται μέσω των στρατηγικών της βιοπολιτικής. Στον βιοπολιτικό καπιταλισμό, που ανέλυσε πρώτος ο Μισέλ Φουκό, η άσκηση εξουσίας από τον 19ο αιώνα και μετά δεν επικεντρώνεται στη διαχείριση και κατεύθυνση των…
-
Η βιοπολιτική της πανδημίας
του Κώστα Δουζίνα Η πανδημία του κορονοϊού και τα μέτρα έκτακτης ανάγκης που υιοθέτησαν όλες οι κυβερνήσεις -άλλες γρήγορα και βίαια, άλλες σταδιακά και ήπια- επιβάλλουν την αυστηρότερη δυνατή πειθάρχηση της συμπεριφοράς και εκτεταμένο έλεγχο όλων των πλευρών της ζωής. Εντατικοποιούν σε πρωτοφανή βαθμό την άσκηση εξουσίας που ονομάστηκε βιοεξουσία και επιτελείται μέσω των στρατηγικών της βιοπολιτικής. Η βιοπολιτική αποτελεί τον γενικό τρόπο άσκησης της εξουσίας στον ύστερο καπιταλισμό. Και την περίοδο της επιδημίας η άσκηση της πολιτικής επί της ζωής γίνεται ολοφάνερη. Αλλά με εξαίρεση δύο εξαιρετικά άρθρα του Κύρκου Δοξιάδη, η άγνοια της θεωρίας δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στην κατανόηση της κατάστασης. Στην Ελλάδα λέγονται πολλά για το δίκαιο,…
-
“Homo sacer. Kυρίαρχη εξουσία και γυμνή ζωή” του Giorgio Agamben
Στο αρχαϊκό ρωμαϊκό δίκαιο είναι ξεκάθαρος ο ρόλος του Homo sacer όπως και η σημασία του για τη δόμηση της κυριαρχίας και της βιοπολιτικής. Πρόκειται για μια φιγούρα στην οποία αποτυπώνεται για πρώτη φορά η παράδοξη σχέση εξουσίας/κυριαρχίας και απλής βιολογικής ζωής. Γιατί αυτός ο χαρακτήρας παρουσιάζει τόσο ενδιαφέρον; Μα γιατί πρόκειται για κάποιον που ενώ η κοινότητα τον έχει κρίνει για κάποιο έγκλημα, εντούτοις δεν τον καταδικάζει με τους συνηθισμένους τρόπους, αλλά του αποδίδει μια ιερότητα που απαγορεύει μεν τη θυσία του, επιτρέπει όμως σε οποιοδήποτε άλλο μέλος της κοινότητας να τον σκοτώσει χωρίς τον κίνδυνο τιμωρίας. Πρόκειται επομένως για μια ζωή στο όριο, ή καλύτερα για μια παράδοξη…