-
Και τώρα τι;
Τίποτε από όλα όσα συμβαίνουν τελευταία δεν μου κάνει εντύπωση. Με θλίβουν αλλά δεν μου κάνουν καμία εντύπωση. Ούτε η εκμετάλλευση μικρών κοριτσιών και αγοριών ούτε η κατάντια των ΜΚΟ ούτε η ευκολία με την οποία ένας αστυνομικός πυροβολεί ούτε ο χρηματισμός των βουλευτών. Γι’ αυτό και δεν αναλώνομαι στο να τα παρακολουθώ σε όλες τις ανατριχιαστικές τους λεπτομέρειες. Όλα αυτά είναι συμπτώματα ενός βαθιά άρρωστου πολιτικού συστήματος, για το οποίο όλοι είμαστε υπεύθυνοι. Λόγω της αδιαφορίας μας, απότοκο της αστικής δημοκρατίας, όταν πρέπει να πάρουμε σημαντικές πολιτικές αποφάσεις. Λόγω της ευκολίας με την οποία καταδικάζουμε, μένοντας μακριά από τους πραγματικούς αγώνες. Αυτό που βιώνουμε δεν είναι κρίση ηθικών αξιών.…
-
Λαός δίχως εξουσία
Είναι ο λαϊκισμός αναγκαίος για την κατανόηση των αδιεξόδων της δημοκρατίας; Είναι ο λαϊκισμός εχθρός της δημοκρατίας, όπως ισχυρίζονται οι αντιλαϊκιστές, ή μήπως πορεύεται παράλληλα με αυτή, αποτελώντας συστατικό στοιχείο της; Και ο αντιλαϊκισμός; Πού οφείλει την καταγωγή του και ποια είναι η ιδεολογική λειτουργία του; Αυτά τα ερωτήματα απασχολούν τον Αμερικανό ιστορικό, δημοσιογράφο και πολιτικό αναλυτή Τόμας Φρανκ στο βιβλίο του «Λαός δίχως εξουσία. Μια σύντομη ιστορία του αντιλαϊκισμού», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Εκκρεμές. Η πρωτοτυπία του εγχειρήματος έγκειται στο γεγονός ότι αποτελεί ένα από τα πρώτα βιβλία παγκοσμίως που μελετούν το φαινόμενο του αντιλαϊκισμού στη διαλεκτική του σχέση με τον λαϊκισμό, λαμβάνοντας υπόψη το ευρύτερο ιστορικό…
-
“Κοινά αγαθά, πολιτική αλλαγή και πολιτισμικός μετασχηματισμός”-Αλέξανδρος Κιουπκιολής
Τι είναι αυτό που συνδέει το νερό, τα δάση, τις αρχαιότητες της Θεσσαλονίκης, το ελεύθερο λογισμικό Libre Office, τη Βικιπαίδεια και έναν συνεταιρισμό ελαιοπαραγωγών; Σύμφωνα με τη θεωρία των κοινών (commons), είναι συλλογικά αγαθά τα οποία επιμέρους κοινότητες διαχειρίζονται δημοκρατικά με βάση κανόνες που έχουν οι ίδιες θεσπίσει και με στόχο το κοινό όφελος. Ο Αλέξανδρος Κιουπκιολής στην ομιλία του θα εισαγάγει ορισμένες βασικές έννοιες για τη λογική και την πολιτική των κοινών από τη σκοπιά διάφορων σχολών σκέψης γύρω από αυτά (E. Όστρομ, ομότιμη παραγωγή, αυτόνομα κοινά). Πρόκειται για μια συζήτηση η οποία έχει ενταθεί τις τελευταίες δεκαετίες και παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς προτείνονται νέοι τρόποι αύξησης της πραγματικής συμμετοχής…
-
Η φιλοσοφία στην εποχή της κρίσης
Ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Κοζάνης διοργανώνει έναν κύκλο διαδικτυακών διαλέξεων με τίτλο «Η φιλοσοφία στην εποχή της κρίσης», που συντονίζει η Ελένη Γερούση, Δρ Φιλοσοφίας (ΑΠΘ). Οι ομιλητές και οι ομιλήτριες θα προσεγγίσουν με φιλοσοφική ματιά κρίσιμα θέματα της εποχής μας, μιας εποχής μεταβατικής. Η παρακολούθηση των διαλέξεων δεν προϋποθέτει εξοικείωση με τις φιλοσοφικές έννοιες, καθώς βασικός σκοπός του εγχειρήματος είναι να φανεί ότι η φιλοσοφία δεν είναι μια πνευματική δραστηριότητα που αφορά μόνο τους ακαδημαϊκούς, αλλά αποτελεί μια συνολική ερμηνευτική πρόταση για τον κόσμο βοηθώντας μας να αντιληφθούμε τη θέση μας σε αυτόν. Οι διαλέξεις στοχεύουν στην καλλιέργεια της κριτικής προσέγγισης στα σύγχρονα ζητήματα και στη γόνιμη ανταλλαγή ιδεών. Ακόμη,…
-
Πανδημία, δημόσια σφαίρα και δημοκρατία
Οι ιδιαίτερες συνθήκες που βιώνουμε λόγω της πανδημίας έχουν σοβαρές συνέπειες στην προσωπική και κοινωνική μας ζωή. Ο εγκλεισμός, η υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και η συνακόλουθη περιχαράκωση στην οικογένεια και στο σπίτι έχουν απομακρύνει τον άνθρωπο από τον δημόσιο χώρο. Τα social media τείνουν να υποκαταστήσουν την εκ του σύνεγγυς ανθρώπινη επαφή. Οι «φίλοι» επικοινωνούν κάνοντας like ή, σπανιότερα, γράφοντας κανένα σχόλιο. Τα social media τρέφουν τον ναρκισσισμό μας. Γιατί πώς να εξηγήσεις το ότι κάποιος/α μοιράζεται τις προσωπικές του/της στιγμές και αλλάζει συνέχεια την εικόνα στο προφίλ του/της; Η δημόσια σφαίρα είναι ο κατ’ εξοχήν χώρος όπου τα άτομα λειτουργούν και νοηματοδοτούνται ως πολίτες και αυτή…
-
“Το δημοκρατικό παράδοξο” της Chantal Mouffe
Η Chantal Mouffe υποστηρίζει ότι τόσο η πολιτική σκέψη όσο και η πολιτική πράξη παγιδεύονται σε μια πλανημένη αναζήτηση της συναίνεσης και στην προαγωγή μιας ρηχής κοινωνικής ομοφωνίας, η οποία, ισχυρίζεται η συγγραφέας, αντί να συνιστά σημάδι προόδου, θέτει σε κίνδυνο τους δημοκρατικούς θεσμούς. Πράγματι, σε πολλές χώρες αυτή η «συναίνεση στο κέντρο» και η εξασθένιση της διάκρισης αριστερά-δεξιά δίνει την ευκαιρία στον ακροδεξιό λαϊκισμό να αυτοπαρουσιάζεται ως η μόνη πολιτική δύναμη που αντιστέκεται στο «κατεστημένο», και, ως εκ τούτου, να επιχειρεί να καταλάβει το πεδίο της αμφισβήτησης που εγκαταλείπει η αριστερά. Μέσα από την κριτική του έργου του John Rawls και του Jurgen Habermas από τη μια, και του…
-
“Ζωή για κατανάλωση” του Zygmunt Bauman
Με την έλευση της ρευστής νεωτερικότητας, η κοινωνία, από κοινωνία παραγωγών μετασχηματίζεται σε κοινωνία καταναλωτών, όπου τα άτομα γίνονται οι προωθητές και ταυτοχρόνως τα προωθούμενα εμπορεύματα. Αγαθά και πωλητές, εμπορεύματα κι εμπορευόμενοι, είναι όλοι ένοικοι στον ίδιο κοινωνικό χώρο που περιγράφεται συνήθως με τον όρο “αγορά”. Η δοκιμασία που καλούνται να περάσουν τα άτομα προκειμένου να αποκτήσουν τα κοινωνικά “βραβεία” που ορέγονται, απαιτεί τη μετάπλασή τους σε ελκυστικά προϊόντα. Αυτός ο υποδόριος και διαβρωτικός μετασχηματισμός είναι το σημαντικότερο γνώρισμα της κοινωνίας των καταναλωτών. Είναι η κρυφή αλήθεια, το βαθύτερο και καλύτερα φυλασσόμενο μυστικό της. Στο νέο του αυτό βιβλίο, ο Ζίγκμουντ Μπάουμαν εξετάζει τον αντίκτυπο των καταναλωτικών στάσεων και προτύπων…