-
Στην τρέλα
Τι είναι η τρέλα; Θεραπεύεται; Γιατί ασθενούν κυρίως οι φτωχοί; Η Τζόυ Σαρμάν επισκέπτεται κάθε Τετάρτη και για έναν ολόκληρο χρόνο ένα δημόσιο ψυχιατρείο και συναντά ασθενείς και νοσηλευτικό προσωπικό. Μέσα από τις προσωπικές ιστορίες των ασθενών αναρωτιέται τι είναι η τρέλα και πώς φτάνει κανείς σε αυτήν. Στο κρίσιμο ερώτημα εάν θεραπεύεται, ένας γιατρός απαντά πως «δεν θεραπεύουμε την τρέλα, οριακά ίσως την οδύνη, πως κατευνάζουμε τα συμπτώματά της, πως θέτουμε υπό έλεγχο τις ψευδαισθήσεις και τις διαταραχές της συμπεριφοράς με μερικές ουσίες, πως δεν θεραπεύουμε ποτέ τους πολύ τρελούς τρελούς μα πως μπορούμε πάντα να βρισκόμαστε κάπου τριγύρω […] πως η ψυχιατρική δεν είναι επιστήμη αλλά μαστορέματα μάλλον».…
-
“Τι δεν μπορεί να αγοράσει το χρήμα”
Διαβάζεται μονορούφι. Όπως τα περισσότερα βιβλία του Αμερικανού φιλοσόφου Michael Sandel, που έχουν γίνει μπεστ σέλερ. Στο 5ο κεφάλαιο αναφέρεται στις δυσμενείς επιπτώσεις της αγοράς και της εμπορευματοποίησης στο είδος της κοινωνίας στην οποία θέλουμε να ζήσουμε. Κρίσιμα ερωτήματα. Θέλουμε μια κοινωνία όπου όλα είναι για πούλημα; Ή υπάρχουν ορισμένα ηθικά και συλλογικά αγαθά που το χρήμα δεν μπορεί να αγοράσει; Ποια είναι τα ηθικά όρια των αγορών; Σε μια εποχή όπου ακόμη και το δικαίωμα ψήφου εξαγοράζεται, ο Sandel υποστηρίζει, μεταξύ άλλων, ότι η εμπορευματοποίηση διαβρώνει το κοινοτικό πνεύμα. Παραθέτω: «Σε μια εποχή που οι ανισότητες αυξάνονται, η εμπορευματοποίηση των πάντων οδηγεί τους εύπορους να ζουν χωριστά από τους…
-
“Ταξίδι στο κράτος” με ξεναγό τον Δ. Χριστόπουλο
Καιρό είχα να διαβάσω ένα βιβλίο ιδεών και να απολαύσω τόσο τη ζωντάνια της γραφής όσο και τη θεματολογία, που φαίνεται εκ πρώτης όψεως «βαριά» (αλλά δεν είναι). Με έναν λόγο που ρέει, ο συγγραφέας παίρνει θέση απέναντι σε αμφιλεγόμενα ζητήματα, όπως τι είναι έθνος, κράτος, δίκαιο, κυριαρχία, ατομικά δικαιώματα. Ο Δημήτρης Χριστόπουλος, Καθηγητής Πολιτειολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, πετυχαίνει μια «έντιμη υποκειμενική προσέγγιση» (όπως υπόσχεται ο ίδιος στην εισαγωγή) με όσο γίνεται πιο απλό και άμεσο τρόπο, χωρίς, ωστόσο, εκπτώσεις στη (δι)επιστημονική προσέγγιση των ζητημάτων. Γεγονός είναι ότι οι έννοιες που πραγματεύεται είναι σημαντικές και, πολλές φορές, ακανθώδεις. Και, για να δώσω ένα παράδειγμα της γραφής του, παραθέτω το απόσπασμα…
-
“Επιστροφή στη Ρενς” του Ντιντιέ Εριμπόν
Συνηθίζω να λέω ότι η καταγωγή σου, η κοινωνική τάξη από την οποία προέρχεσαι, σε ακολουθεί ό,τι κι αν έχεις καταφέρει στη ζωή σου, σε όποια κοινωνική τάξη έχεις ανέλθει λόγω της μόρφωσης που απέκτησες, της δουλειάς που κάνεις ή του πλούτου που έχεις δημιουργήσει. Ακριβώς αυτό δείχνει ο Γάλλος Ντιντιέ Εριμπόν, το τρομερό παιδί της επιστήμης της Κοινωνιολογίας, στο βιβλίο του «Επιστροφή στη Ρενς» και γι’ αυτό ενθουσιάστηκα όταν το διάβασα και επιπλέον ταυτίστηκα σε σημαντικό βαθμό. Στο βιβλίο αυτό, μια ιδιότυπη αυτοβιογραφία, εξηγεί πώς τα παιδιά της εργατικής τάξης έχουν λίγο πολύ ένα προδιαγεγραμμένο μέλλον λόγω των περιορισμένων δυνατοτήτων πρόσβασης στη γνώση και στις επιλογές, πώς η ζωή…
-
Δοκιμές ανατομίας της ελληνικής ταυτότητας
Το τελευταίο βιβλίο της Ομότιμης Καθηγήτριας Φιλοσοφίας Αλεξάνδρας Δεληγιώργη, με τίτλο «Σύγχρονα κάτοπτρα της ελληνικότητας. Ιδέες και ιδεολογήματα στον 20ό αιώνα», αποτελεί μια στιβαρή προσπάθεια αναψηλάφησης των αιτιών που οδήγησαν στη στάσιμη – σε πολλούς τομείς σήμερα – Ελλάδα. Πυρήνας του εγχειρήματος είναι η σχέση παράδοσης και αυτοσυνείδησης, ατομικής και συλλογικής, με άξονα την έννοια της ελληνικότητας, η οποία δεν συνδέεται με τον εθνικισμό αλλά με την ελληνική ταυτότητα. Η έμφαση δίνεται στο έργο Ελλήνων λογοτεχνών, φιλοσόφων και πολιτικών του 20ού αι., όπως οι Γιαννόπουλος, Δραγούμης, Σκληρός, Σαραντάρης, Τσάτσος, Λορεντζάτος, Χατζής και Μαλεβίτσης, στον καθένα από τους οποίους αφιερώνεται ένα ξεχωριστό κεφάλαιο. Στην αρχή η συγγραφέας διευκρινίζει ότι θα εξετάσει…
-
Οι νέες ιδέες
Το τελευταίο βιβλίο που διαβάζω αυτή τη χρονιά είναι ίσως και το καλύτερο από όσα κυκλοφόρησαν πρόσφατα και απευθύνεται σε όσους και όσες θέλουν να γνωρίσουν ό,τι πιο φρέσκο στον χώρο των ιδεών. ΟΙ ΝΕΕΣ ΙΔΕΕΣ. ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΤΑΝΟΗΣΟΥΜΕ ΤΟΝ 20ό ΑΙΩΝΑ. Ποιες είναι αυτές οι νέες ιδέες; • Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, που το υποστηρίζουν τόσο οι φιλελεύθεροι όσο και οι σοσιαλδημοκράτες ή οι αντικαπιταλιστές. • Η θεωρία των κοινών, που προτείνει μια διαφορετική οργάνωση της οικονομίας ριζοσπαστικοποιώντας την έννοια της ατομικής ιδιοκτησίας. • Η επανίδρυση της δημοκρατίας. Το ερώτημα είναι εάν, πέρα από το δίλημμα αντιπροσωπευτική ή συμμετοχική δημοκρατία, είναι δυνατή η επαναθεώρηση της δημοκρατίας και, εάν ναι,…
-
Η τυραννία της ευτυχίας
Πληθαίνουν οι εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αναζήτησης νοήματος και ενίσχυσης της ψυχικής ανθεκτικότητας απέναντι σε δύσκολες καταστάσεις. Σύμφωνα με αυτά τα βιβλία, αν σας έχουν απολύσει, δεν πειράζει, θα βρείτε μέσα σας τη δύναμη να κινητοποιήσετε τον εαυτό σας για να βγείτε από το αδιέξοδο. Μπορεί να βρείτε άλλη δουλειά αλλά μπορεί και να μην βρείτε. Αν βιώνετε μια κακοποιητική σχέση, πάλι μην το βάζετε κάτω, αρκεί να πιστέψετε ότι μπορείτε να τα καταφέρετε χωρίς χρήματα, χωρίς στήριξη και έχοντας τους θεσμούς εναντίον σας (βλ. αστυνομία). Αν είστε φτωχός/ή, τότε μάλλον δεν είχατε αρκετή θέληση να αρπάξετε τις ευκαιρίες που η ζωή τόσο γενναιόδωρα σας έδωσε.Αν βιώνετε την απώλεια ενός αγαπημένου…
-
Χριστόφορος Κωντσιόγλου-Ισλαμοφοβία
-
Η μετέωρη ελληνικότητα
Ο Μάκης Καραγιάννης, με αφορμή τη γενικότερη συζήτηση για την κρίση που πλήττει τη χώρα μας, επιχειρεί στο δοκίμιο, με τίτλο Μικρό και αλαζονικό έθνος, να δώσει απαντήσεις σε μια σειρά ερωτημάτων που σχετίζονται με την αδυναμία της ελληνικής κοινωνίας να γίνει μια νεωτερική, μια προοδευτική κοινωνία. Εντοπίζει τις απαρχές της κρίσης όχι μόνο στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που εφαρμόστηκαν τα τελευταία χρόνια αλλά και στις ιδιαίτερες παθογένειες που χαρακτηρίζουν όλο τον μεταπολιτευτικό βίο του ελληνικού κράτους. Εκκινώντας από το αξίωμα ότι η κρίση στη χώρας μας συνδέεται με την ελληνική ιδιαιτερότητα, επιχειρεί στη συνέχεια να την ορίσει αντιπαραβάλλοντάς την με την ευρωπαϊκή νεωτερικότητα. Με εντιμότητα αναγνωρίζει τους περιορισμούς του εγχειρήματος…
Μπορεί επίσης να σας ενδιαφέρει
“Γυναίκα και φιλοσοφία”
-
“Το κακό έρχεται από πιο μακριά” του Alan Badiou
[απόσπασμα από το βιβλίο] Σε πολλές δηλώσεις και αναλύσεις στα ΜΜΕ η ανθρωπότητα ταυτίζεται με τη Δύση. Αυτή η υπόρρητη εξίσωση «ανθρωπότητα = Δύση» παίρνει τη μορφή της υποφώσκουσας και υπονοούμενης αντιπαράθεσης «βαρβάρων» και «πολιτισμένων». Είναι σκανδαλώδες να αφήνει κάποιος να εννοηθεί ότι υπάρχουν τμήματα της ανθρωπότητας που είναι πιο «ανθρώπινα» απ’ ό,τι άλλα … Ένας θάνατος στη Δύση είναι κάτι το τραγικό χίλιοι νεκροί στην Αφρική, στην Ασία, στη Μέση Ανατολή, ακόμα και στη Ρωσία, είναι απλώς μια είδηση που τη διαβάζουμε ή την ακούμε στην τηλεόραση. Αυτή η προσέγγιση, σχεδόν εγγεγραμμένη στο συλλογικό μας ασυνείδητο, επηρεάζει καθοριστικά τον τρόπο με τον οποίο προβάλλονται –αντιστρόφως, συσκοτίζονται- τα γεγονότα. Αυτή…