Η θεραπεία στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία και τη σύγχρονη εποχή
Τη Δευτέρα 8 Μαρτίου 2021, στις 7 μ.μ., η κ. Ελένη Καλοκαιρινού μίλησε για τη θεραπεία στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία και τη σύγχρονη εποχή. Πρόκειται για την 6η εκδήλωση του κύκλου διαδικτυακών διαλέξεων με τίτλο “Η φιλοσοφία στην εποχή της κρίσης”.
Αρχικά, η προσκεκλημένη ομιλήτρια κ. Ελένη Καλοκαιρινού, Καθηγήτρια Φιλοσοφίας (ΑΠΘ), εξέτασε πώς πρωτοεμφανίσθηκε στην αρχαιότητα η ιατρική ως τέχνη, και πώς συνέλαβαν την ασθένεια (και, επομένως, την υγεία) οι πρώτοι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, ιδίως οι Προσωκρατικοί, και στη συνέχεια οι Πλάτων, Αριστοτέλης και Ιπποκράτης.
Στη συνέχεια, επικεντρώθηκε στον Πλάτωνα και στο πώς αντιλαμβανόταν την ασθένεια, και κυρίως τη θεραπεία από αυτήν, ως μια συνέργεια, δηλαδή, του ιατρού να επαναφέρει τις καταβεβλημένες δυνάμεις του ασθενούς στο φυσικό τους ρυθμό, σε μια προσπάθειά του να τον επαναφέρει στην αρμονία του όλου.
Η κ. Καλοκαιρινού υποστήριξε ότι, σε αντίθεση προς μια τέτοια σύλληψη της θεραπείας, στη σύγχρονη εποχή βιώνουμε μια διαφορετική προσέγγιση. Με την εξέλιξη των επιστημών έχει επέλθει μια ακραία εξειδίκευση της ιατρικής, ο ωτορινολαρυγγολόγος λ.χ. εξετάζει το αριστερό αυτί που πονά και δεν ασχολείται διόλου με το δεξί. Επιπλέον, και υπό το φως της σύγχρονης τεχνολογίας, οι φυσικές δυνάμεις του ανθρώπου, φυσιολογικές και παθολογικές, έχουν καταστεί απολύτως μετρήσιμες, και ο άνθρωπος έχει αναχθεί σε ένα σύνολο δεδομένων αποθηκευμένων σε έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή.
Υπό το φως των νέων αυτών ιατρικών εξελίξεων, η ομιλήτρια διερωτήθηκε –μαζί με τον Γερμανό φιλόσοφο Hans-Georg Gadamer- αν ο άνθρωπος στην εντατική μονάδα είναι απλώς ένα σύνολο ηλεκτρονικών δεδομένων κι αν ο ιατρός, που αποφασίζει να τραβήξει τον αναπνευστικό σωλήνα που τον διατηρεί στη ζωή, σκέφτεται ότι έχει ενώπιόν του απλώς ένα σύνολο δεδομένων ή κάτι παραπάνω. Καθίσταται, επομένως, σαφές ότι αναδύεται έντονο το ερώτημα, τι είναι ο άνθρωπος, ένα ερώτημα το οποίο καλούνται να απαντήσουν οι σύγχρονοι ιατροί, προτού αρχίσουν να επιδίδονται σε ποικίλες ιατρικές και τεχνολογικές παρεμβάσεις στον άνθρωπο.
Λίγα λόγια για την ομιλήτρια
Η Ελένη Καλοκαιρινού γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Φιλοσοφία στη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Exeter του Ηνωμένου Βασιλείου. Εργάσθηκε στο Τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης, στο Τμήμα Κλασικών Σπουδών και Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Κύπρου και στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην Ηθική Φιλοσοφία, στην Εφαρμοσμένη Ηθική με έμφαση στην Ιατρική Ηθική και τη Βιοηθική, στην Αρχαία Ελληνική Ηθική Φιλοσοφία και στην Πολιτική Φιλοσοφία. Υπήρξε μέλος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου από το έτος της ιδρύσεώς της το 2002 έως το 2011. Υπήρξε μέλος της Επιτροπής Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και αναπληρωματικό μέλος της Επιτροπής Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Ανάμεσα στις κυριότερες δημοσιεύσεις της περιλαμβάνονται τα βιβλία:
1. From Meta-Ethics to Ethics: An Overview of R. M. Hare’s Moral Philosophy, Peter Lang, Frankfurt am Main 2011.
2. Το έμβρυο, η κυοφορούσα μητέρα και τα όρια της αναπαραγωγικής αυτονομίας: Η άλλη πλευρά της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Σύγχρονη Παιδεία, Θεσσαλονίκη 2019.
3. Εισαγωγή στη βιοηθική: ιστορικές και συστηματικές προσεγγίσεις, επιμ. μαζί με Σ. Δεληβογιατζή, Σύγχρονη Παιδεία, Θεσσαλονίκη 2014.
4. Ο άνθρωπος και οι τεχνικές της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, επιμ. μαζί με τους Ευάγγ. Πρωτοπαπαδάκη και Τριανταφυλλιά Ζέλκα, Σύγχρονη Παιδεία, Θεσσαλονίκη 2018 και άλλα, καθώς και πλήθος άρθρων. Αρκετές από τις δημοσιεύσεις της έχουν αναρτηθεί εδώ.